SİGORTA PRİM TEŞVİK UYGULAMALARI

Halen uygulanmakta olan sigorta prim teşvikleri

           

“A. Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları  Prim Oranının İşveren Hissesinden Yapılan Beş Puanlık İndirim Uygulaması:

            Sosyal Güvenlik Kurumuna prim borcu bulunmayan özel sektör işverenlerinin çalıştırdıkları sigortalılar için ödeyecekleri malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları  prim oranının işveren hissesinin beş puanlık kısmının Hazinece karşılanmasına ilişkin teşvik uygulaması 1/10/2008 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

          Bu düzenleme ile işverenlerin, sigortalıları için ödeyecekleri malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranının 5 puanlık kısmı, istihdamı teşvik amacıyla Hazinece karşılanacak olup, Sosyal Güvenlik Kurumuna prim borcu bulunmayan ve kayıt dışı sigortalı çalıştırmayan işverenlerin sigorta prim yükünün beş puanlık kısmı Hazinece üstlenilmiştir. Ayrıca 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinde, muaccel sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçları bulunmakla birlikte, söz konusu borçları çeşitli kanunlar gereğince yeniden yapılandırılmış veya 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirilmiş olması ve yapılandırma veya taksitlendirme işlemleri devam ediyor olması kaydıyla, söz konusu indirimden yararlanılabileceği öngörülmüştür.

          Bu bakımdan, muaccel borçları, 5458 sayılı Kanun gereğince ya da 5510 sayılı Kanunun geçici 24 ya da 25 inci maddelerine istinaden yeniden yapılandırılmış ya da 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirilmiş olan işverenler, yapılandırma veya taksitlendirme işlemlerinin devam ediyor olması ve yapılandırma veya taksitlendirme kapsamına girmeyen muaccel sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının da bulunmaması kaydıyla, 5 puanlık işveren hissesi prim indiriminden faydalanabileceklerdir. Teşvikin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar,13/11/2008 tarihli, 2008/93 sayılı ve 19/11/2009 tarihli, 2009/139 sayılı Genelgeler ile açıklanmıştır.

            B. Özürlü Sigortalıların  İstihdamına İlişkin Teşvik:

            4857 sayılı İş Kanunun 30 uncu maddesinde öngörülen sigorta primi işveren hissesi teşviki ile aynı il sınırları içinde elli veya daha fazla sigortalı çalıştıran işyeri işverenlerinin Kanunen çalıştırmakla yükümlü bulundukları özürlü sigortalılar ile korumalı işyeri işverenlerinin çalıştırdığı özürlü sigortalılardan dolayı %100 oranında, kontenjan haricinde çalıştırılan özürlü sigortalılardan dolayı ise % 50 oranında sigorta primi Hazine tarafından karşılanır.

            Sözkonusu teşvik, 1/7/2008 tarihinden itibaren uygulanmakta olup, 19/8/2008 tarihli, 2008/77 sayılı Genelge ile teşvikten yararlanma usul ve esasları açıklanmıştır.

C. 18-29 Yaş Aralığında Olan Erkek ve 18 Yaşından Büyük Kadın Sigortalılardan Yeni  İşe Alınanlara İlişkin İşveren Hissesi Prim Teşviki:

4447 sayılı Kanunun geçici 7 nci maddesinde öngörülen teşvik uygulaması, genç ve kadın istihdamına ilişkin teşvik olarak da nitelendirilmekte olup, sözkonusu teşvik 1/7/2008 tarihinden itibaren uygulanmaktadır.

Teşvikten yararlanmak için;

Sigortalı yönünden;

- İşe giriş tarihi itibariyle; erkek ise 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük, kadın ise 18 yaşından büyük olması,

- 2008/Ocak ila 2008/Haziran veya 2008/Aralık ve 2009/Ocak aylarına ilişkin Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaması,

         - 1/7/2008 (dahil) ila 30/6/2010 (dahil) tarihleri arasında işe alınması,

   - Fiilen çalışması,

 İşyeri yönünden;

1/7/2008 ila 30/6/2010 tarihleri arasında işe alınan ve maddede öngörülen diğer şartları haiz sigortalıların, 2007/Temmuz ila 2008/Haziran aylarında Kuruma bildirilmiş toplam sigortalı sayısının, aynı dönem aralığında Kuruma bildirim yapılmış ay sayısına bölünmesi suretiyle bulunacak olan ortalama sigortalı sayısına, ilave olarak işe alınmış olması,

şartlarının tamamının birlikte gerçekleşmiş olması gerekmektedir.

Bu uygulama ile, prime esas kazanç alt sınır üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin; birinci yıl için yüzde yüzü, ikinci yıl için yüzde sekseni, üçüncü yıl için yüzde altmışı, dördüncü yıl için yüzde kırkı, beşinci yıl için yüzde yirmisi İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmakta olup, teşvike ilişkin usul ve esaslar, 1/8/2008 tarihli, 2008/73 sayılı ve 25/3/2009 tarihli, 2009/52 sayılı Genelgeler ile açıklanmıştır.

            D- 4447 sayılı Kanunun Geçici 9 uncu Maddesinde Öngörülen İşveren Hissesi Sigorta Primi Teşviki

            2009/Ekim ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen sigortalı sayısına ek olarak 01/10/2010 ila 31/12/2010 tarihleri arasında işe alınan sigortalıların, işe giriş tarihinden önceki üç aylık dönemde herhangi bir işyerinden Kurumumuza verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmamaları ve fiilen çalışmaları kaydıyla, prime esas kazanç alt sınıra isabet eden sigorta primi işveren hissesi tutarları, sözkonusu sigortalıların işe giriş tarihinden itibaren 6 ay süreyle  İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmaktadır.

            Bu uygulamanın usul ve esasları, 11/9/2009 tarihli, 2009/113 sayılı ve 23/02/2010 tarihli, 2010-33 sayılı Genelgelerle açıklanmıştır.

           

Geçici Madde 9 – (Ek: 11/8/2009-5921/2 md.)

(1)

2009 yılının Ekim ayına ait prim ve hizmet belgelerinde bildirilen sigortalı sayısına ilave olarak, 31/12/2010

tarihine kadar, işe alınma tarihinden önceki üç aylık dönem içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen prim ve hizmet

belgelerinde kayıtlı sigortalılar dışındaki kişilerden olmak kaydıyla işe alınan ve fiilen çalıştırılanlar için; 5510 sayılı

Kanunun 81 inci maddesinde sayılan ve 82 nci maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden

hesaplanan sigorta primlerinin işveren hisselerine ait tutarı, altı ay boyunca İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanır. Bu

madde kapsamında işe almaya ilişkin 31/12/2010 tarihini 30/6/2011 tarihine kadar, primlerin Fondan karşılanma

süresini ise altı aya kadar daha uzatmaya, Bakanlar Kurulu yetkilidir.

İşveren hissesine ait primlerin İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanabilmesi için işverenlerin çalıştırdıkları

sigortalılarla ilgili olarak 5510 sayılı Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal

Güvenlik Kurumuna verilmesi ve sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile

İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın ödenmiş olması şarttır. Bu maddeye göre işveren

tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, İşsizlik Sigortası Fonundan Sosyal Güvenlik Kurumuna

yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı, işverenden tahsil edilir. Bu maddenin üçüncü

fıkrasının (e) bendi hükmü saklı kalmak kaydıyla bu maddede düzenlenen teşvik, 5510 sayılı Kanun kapsamında

bulunanlarla aynı şartlarda olmak üzere, 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamındaki sandıkların statülerine

Mevzuat Bilgi Sistemi

http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=1.5.4447&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=[25.11.2010 13:47:42]

tabi personeli için de uygulanır.

Bu madde hükümleri;

a) 1/10/2003 tarihinden sonra özelleştirme kapsamında devir alınan işyerleri hariç olmak üzere, mevcut ve

faaliyette bulunan işyerlerinin devredilmesi, birleşmesi, bölünmesi veya nevi değiştirmesi gibi hallerde yeni işe başlama

olarak değerlendirilmez.

b) Mevcut bir işyerinin kapatılarak; değişik bir ad veya unvan ya da bir iş birimi olarak aynı faaliyette açılması

veya çalışan sigortalıların bütün olarak devredilmesi halinde, bu işyerleri hakkında uygulanmaz.

c) Yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler

arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi ek bir kapasite ve

istihdam artışına neden olmayan, sadece teşviklerden yararlanmak amacıyla yapılan işlemler hakkında uygulanmaz.

ç) 5510 sayılı Kanun gereğince yapılan kontrol ve denetimler sonucunda çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak

bildirmediği tespit edilen işyerleri hakkında tespit yapıldığı aydan başlanmak suretiyle uygulanmaz.

d) 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve bu Kanundan istisna olan alımlar ile uluslararası

anlaşma hükümlerine istinaden yapılan hizmet alımları ve yapım işlerini yürüten işyerleri hakkında uygulanmaz.

––––––––––––––

(1) 28/1/2010 tarihli ve 5951 sayılı Kanunun 7 nci maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “Nisan

ayına” ibaresi “Ekim ayına”, “31/12/2009 tarihine kadar” ibaresi “31/12/2010 tarihine kadar”, ikinci cümlesinde yer alan

“31/12/2009 tarihini 30/6/2010 tarihine kadar” ibaresi “31/12/2010 tarihini 30/6/2011 tarihine kadar” şeklinde 1/1/2010

tarihinden geçerli olmak üzere değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

            E- 4447 Sayılı Kanunun 50 nci Maddesinin Beşinci Fıkrasında Öngörülen Sigorta Primi Teşviki

            İşsizlik ödeneği alan sigortalıların istihdamına ilişkin uygulanan teşvik 1/10/2009 tarihinden itibaren uygulanmakta olup, söz konusu teşvikten yararlanabilmek için;

Sigortalılar yönünden;

- 1/10/2009 veya sonraki bir tarihte işe alınmış olması,

- İşe giriş tarihi itibariyle işsizlik ödeneği almaya hak kazanmış olması,

İşyerleri yönünden;

- Sigortalının işe alındığı tarihten önceki aydan başlanarak son altı aylık dönemde aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olarak işe alınmış olması,

- İşsizlik ödeneği almaya hak kazanmış olan sigortalının, işsizlik ödeneği almaya hak kazanmadan önce son çalıştığı işyeri haricindeki bir işyerinde işe başlamış olması,

Şartları ile maddede öngörülen diğer şartların birlikte gerçekleşmiş olması gerekmektedir.

            Bu düzenleme ile,  prime esas kazanç alt sınırı üzerinden tahakkuk eden, kısa vadeli sigorta kolları priminin 1 puanlık kısmı, malullük yaşlılık ve ölüm sigortası priminin tamamı, ve genel sağlık sigortası priminin tamamı İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmaktadır.

            Teşvik uygulamasına ilişkin usul ve esaslar 4/12/2009 tarihli, 2009-149 sayılı Genelge ile açıklanmıştır.

            F- Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi:

            5746 sayılı Kanunda öngörülen teşvik uygulamasından;

1-Teknoloji merkezi işletmeleri,

            2-Ar-Ge merkezleri,

           3-Ar-Ge ve yenilik projelerinde faaliyet göstermekle birlikte, sözkonusu faaliyetleri kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar veya uluslararası fonlarca desteklenen işletmeler,

           4-Ar-Ge ve yenilik projeleri TÜBİTAK tarafından yürütülen işletmeler,

           5-Rekabet öncesi işbirliği projeleri bulunan işletmeler,

           6- Tekno girişim sermaye desteği alan işletmeler,

           7-4691sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında ücreti gelir vergisinden istisna tutulan personel çalıştıran işletmeler yararlanmaktadır.

Bu teşvik ile Ar-Ge merkezlerinin, kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve yenilik projeleri ile rekabet öncesi işbirliği projelerinde ve teknogirişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerin Ar-Ge faaliyetlerinde doğrudan görevli olan araştırmacı ve teknisyenlerinin (ArGe personelinin) tamamı ile Ar-Ge personel sayısının yüzde onunu aşmamak kaydıyla Ar-Ge faaliyetlerine katılan veya bu faaliyetlerle doğrudan ilişkili yönetici, teknik eleman, laborant, sekreter, işçi ve benzeri personel (destek personeli) ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun geçici 2 nci maddesi uyarınca ücreti gelir vergisinden istisna tutulmuş fiilen çalışan sigortalıların sigorta primi işveren hissesinin yarısı, her çalışan için beş yıl süre ile Maliye Bakanlığı tarafından karşılanır.

Sözkonusu teşvik uygulamasının usul ve esasları 25/9/2008 tarihli, 2008/85 sayılı ve 6/2/2009 tarihli, 2009/21 sayılı Genelgeler ile açıklanmıştır.”

        SORU: 2- 5084 sayılı Kanunla getirilen teşviklerden yararlanması süresi sona erdi mi?

         CEVAP: “5084 sayılı Kanunda, 5951 sayılı Kanunla yapılan değişiklik neticesinde, kapsama giren 49 il ile Gökçeada ve Bozcaada da faaliyet gösteren gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan işverenlerden resmi nitelikteki işyerleri ile ihale konusu işyerleri hariç 10 veya üzerinde sigortalıyı fiilen çalıştıranlar, yatırıma başlama veya tamamlama ile ilgili şartları yerine getirip getirmediklerine bakılmaksızın, sigorta primi işveren hissesi teşvikinden, 31/12/2012 tarihine kadar yararlanabileceklerdir.

Konuyla ilgili ayrıntılı açıklama 23/02/2010 tarihli, 2010/33 sayılı Genelgede yer almaktadır.”